AI
Kunstmatige intelligentie. Kunstmatig dat is dus niet van nature, maar nagebouwd, nagebootst. En intelligentie dan? Wat is dat dan?
Onafhankelijk & nieuw
Ik versta voornamelijk onder intelligentie dat je in staat bent onafhankelijk te denken, en misschien nog belangrijker, iets nieuws te bedenken, een doorbraak tot stand te brengen, een andere kijk te hebben en die te onderbouwen. Sommigen gebruiken dan het woord creatief, maar ik weet dat nog niet zo goed.
Ongemak en weerstand
De oude heer Karl Marx zei ‘uit tevredenheid is nog nooit iemand gaan nadenken’. Kortom er is ook een zekere mate van ongemak, van weerstand, of van ergernis nodig om de beschikbare intelligentie te activeren. Natuurlijk heb je ook nog de mate waarin je over intelligentie beschikt, vaak gemeten in IQ. En sociale intelligentie, dus beseffen dat wat je uiteindelijk doet ook nog in een sociale omgeving moet passen om tot wasdom te komen. Dat is nog niet zo eenvoudig, gewoonweg om dat vernieuwing of verandering nu eenmaal vaak op weerstand stuit. Voor ons is het bijna onvoorstelbaar, maar er was een tijd dat de algemene opvatting was dat de aarde plat was. Als er dan iemand op de idee komt dat dat niet zo is, dus niet plat maar rond, dan is dat nogal een verandering die letterlijk die wereld op z’n kop zet.
Zonder intelligentie
Terug naar AI. Voor zover ik dat nu kan overzien is in deze ‘I’ er geen sprake van wat ik onder intelligentie versta. Wat ik denk te zien is snelheid van verzamelen van gegevens/opvattingen die in het systeem bekend zijn, en die van toepassing zijn op de gestelde vraag. Snel ? Heel snel en vaak verbazingwekkend compleet! Dat kan gaan over het beter analyseren van bijvoorbeeld een röntgenfoto bij de vraag of iemand borstkanker heeft, door de scan te vergelijken met een heleboel soortgelijke foto’s in het systeem, tot de vraag wat voor jou het beste navigatiesysteem is voor op je fiets. Verbluffend efficiënt en makkelijk, het neemt je in beide gevallen veel werk en nadenken uit handen. Maar… is dat nu intelligent?
Het nadenken aan AI overlaten
Mij bekruipt het gevoel dat als je je nu maar aan alle voorschriften in je organisatie houdt, van de machines waar je mee werkt tot het boekhoudkundig of het HR-systeem, je vanzelf een veilig en plezierig werk krijgt. Ik denk dat dat niet zo is!
Dus voorlopig niks tegen AI. Maar er is wel de onrust of je zelf de output van AI ook kan begrijpen en nadenken of -rekenen wat de uitkomst is. Er is de verleiding de uitkomst rücksichtslos te volgen, omdat zo’n model toch zeker wel zal kloppen. Dat lijkt me niet helemaal safe!
OR & AI
Voor je OR werk het volgende: als je nu al je belangen en uitgangspunten in het systeem stopt dat je straks gaat raadplegen, zou AI dan ‘gewoon’ een goed OR-advies kunnen schrijven? Of missen we dan iets essentieels. Bijvoorbeeld een gegeven dat nog niet in het systeem zit, of lastiger de gevoelens van je collega’s en politieke/morele accenten die nu actueel zijn.
Denk bijvoorbeeld aan het volgende: jouw organisatie werkt al heel lang en goed samen met Israëlische bedrijven. Ze leveren ook aan de Israëlische overheid, en die heeft een heel duidelijke relatie met de uitvoering van het Israëlische beleid in Gaza of de Westbank. Zou AI begrijpen dat je daar echt, ik zou zeggen van dag tot dag over na moet denken, ook al zijn er fikse gevolgen voor jouw organisatie?
Ik zou dat niet aan AI over willen laten.