Checklist ondernemingsovereenkomst

Een ondernemingsovereenkomst, ook wel convenant genoemd, is een nuttig instrument voor elke ondernemingsraad. U kunt er zaken mee regelen die niet in de Wet op de ondernemingsraden (WOR) zijn genoemd of u kunt het gebruiken voor de toepassing van die wet.

WOR

Een ondernemingsovereenkomst is een schriftelijke overeenkomst tussen ondernemer en ondernemingsraad waarbij de ondernemer wordt vertegenwoordigd door de bestuurder, uw vaste overlegpartner. Hij vindt zijn basis in artikel 32, lid 2 van de WOR. Daaruit blijkt ook dat wat u per overeenkomst regelt net zo bindend is als wat de WOR zelf al bepaalt.

De looptijd van een ondernemingsovereenkomst is voor onbepaalde tijd tenzij de overeenkomst zelf anders bepaalt. Ook toekomstige bestuurders en ondernemingsraden zijn er aan gebonden. Alleen als beide partijen ervan af willen wordt de overeenkomst voortijdig beëindigd. Als de omstandigheden zodanig zijn gewijzigd dat het niet langer redelijk is de ander aan naleving te houden, kan de kantonrechter tot ontbinding besluiten.

Eisen

De WOR geeft twee doelen voor het sluiten van een ondernemingsovereenkomst: uitbreiding van uw bevoegdheden en aanvullende voorschiften. Daaruit vloeit ook voort dat u in een overeenkomst geen afstand mag doen van een of meer dwingende bepalingen uit de WOR. Doet u dat - per ongeluk of expres - toch, dan is die overeenkomst niet geldig. U heeft dus niets te verliezen met het afsluiten van een overeenkomst.
De bestuurder is verplicht een afschrift van de overeenkomst aan de bedrijfscommissie te zenden. In de praktijk gebeurt dit niet of nauwelijks en de bedrijfscommissies zitten er ook niet op te wachten. Gebleken is dat de overeenkomst niets aan kracht verliest als er niet aan deze verplichting is voldaan.

Vorm

Ofschoon een duidelijke mondelinge afspraak tussen bestuurder en OR juridisch ook een overeenkomst is, valt deze moeilijk aan te tonen. Het is dan ook zaak vast te houden aan de bepaling dat het een schriftelijke overeenkomst moet zijn. Een ondernemingsovereenkomst wordt meestal opgesteld in de vorm van een door beide partijen ondertekend document, maar kan ook tot stand komen door het schriftelijk verslag van een overlegvergadering.
Het verslag moet dan wel zijn goedgekeurd, wat het beste kan blijken uit de handtekeningen van de bestuurder en de (waarnemend) voorzitter van de OR. Zorg er dus voor dat de afspraken die u met de bestuurder tijdens het overleg maakt concreet zijn en schriftelijk worden vastgelegd. Niet 'zo spoedig mogelijk', maar 'uiterlijk eind augustus'.

Extra

Ondernemingsovereenkomsten waarin uw OR extra bevoegdheden worden toegekend worden vaak gebruikt om de OR de positie te geven van onderhandelaar inzake arbeidsvoorwaarden. Op grond van de WOR heeft u slechts instemmingsrecht op enkele arbeidsvoorwaardelijke regelingen en als er geen cao is, kan het zowel voor de bestuurder als de OR aantrekkelijk zijn om hierin te voorzien. De overeenkomst laat dan zien dat u die uitbreiding van uw taak accepteert. Maar ook voor andere extra instemmings- of adviesrechten kan er een overeenkomst worden afgesloten. Zorg ervoor dat u in dergelijke gevallen altijd ook de middelen regelt die u nodig heeft om de extra taak te verrichten. Denk onder meer aan tijd en deskundigheid (scholing).

Interpretatie

Ondernemingsovereenkomsten waarin de toepassing van bepalingen uit de WOR nader wordt geregeld gaan meestal over zaken als urenvrijstelling, ambtelijk secretariaat, de gang van zaken in en rond de overlegvergaderingen en een eventueel OR-budget. Op zich komt elk onderwerp dat een aantoonbare relatie heeft met de WOR hiervoor in aanmerking.
Voor beide partijen schept een dergelijke overeenkomst duidelijkheid in vaak lang slepende zaken. Als u merkt dat de intentie om hier uit te komen aanwezig is, overweeg dan over de interpretatie van dat onderwerp een ondernemingsovereenkomst af te sluiten.

Op deze manier kan een OR die de waarde van ondernemingsovereenkomsten heeft leren kennen, in de loop der tijd meerdere overeenkomsten over uiteenlopende zaken afsluiten. De beste plek om die te waren is als evenzovele bijlagen aan het OR-reglement. Als nieuwe OR-leden dan standaard het reglement krijgen - wat wel aan te bevelen is, nemen ze automatisch ook kennis van de met de bestuurder gemaakte dwingende afspraken.

 

Eerder gepubliceerd in OR Rendement