De ronde tafel
In Parijs werden in 1973 de vredesakkoorden getekend die een einde maakten aan de Vietnamoorlog. Daar gingen langdurige onderhandelingen aan vooraf, te beginnen met de vorm van de overlegtafel. Voor de OR vormt het overleg met de bestuurder de krent in de pap, maakt het verschil aan welke tafel de overlegpartners zitten?
Erkenning en status
De onderhandelende partijen: de Verenigde Staten, Noord- en Zuid-Vietnam en de Vietcong, konden het maar niet eens worden over de vorm van de tafel. Ze zagen de vorm als belangrijk voor hun erkenning en status. Uiteindelijk werd er gekozen voor een ronde tafel met een vierkante tafel ernaast voor de delegaties, om aan te geven dat de onderhandelingen tussen verschillende partijen plaatsvonden.
Rond of vierkant
De VS en Zuid-Vietnam wilden een ronde tafel, omdat die vorm de gelijkheid van de partijen zou impliceren. Noord-Vietnam en de Vietcong wilden een vierkante of rechthoekige tafel, omdat daarmee de strijd tussen twee gelijkwaardige partijen zichtbaar zou worden. In dit geval zijn de gesprekken over de vorm van de tafel nodig geweest om tot verder inhoudelijk overleg over het beëindigen van de oorlog te komen.
Dialoog of debat
Alle conflicten en verschillen van mening – op wereldformaat, tussen mensen of in de onderneming – worden alleen duurzaam opgelost met overleg in de vorm van dialoog, of desnoods debat. Niet met wapens, niet met repressie, niet met willekeur. Er zijn natuurlijk wel wat voorwaarden voor dat overleg, en die hebben niets met de vorm van de tafel te maken. Denk aan: respect voor elkaar, inlevingsvermogen om je de positie van de ander voor te stellen, de vaardigheid om een ander ook eens wat te gunnen, het fatsoen om een ander uit te laten praten, niet direct te springen in conclusies of in de eigen oplossingen etc.
Al 75 jaar overleg
De opstellers van Wet op de ondernemingsraden (WOR) hebben het destijds goed begrepen: de belangrijkste taak van elke OR is het voeren van overleg namens de collega’s. Alleen door overleg ontstaat er draagvlak voor besluiten en worden de medewerkers onderdeel van de te nemen besluiten.
De ondernemingsraad heeft – net als de bestuurder – de taak om dat overleg werkbaar te houden en bij te dragen aan het nemen van betere besluiten.
Waar zit de bestuurder?
Als tijdens de OR-cursus de bestuurder deelneemt aan een onderdeel van de cursus is het bijna standaard dat – voordat hij/zij komt – de OR een besluit moet nemen over ‘waar moet de bestuurder zitten?’. Het carré-model wordt het meest als zaalopstelling gekozen. De bestuurder komt dan ook meestal tussen de OR-leden in te zitten. En als HR of de bestuurssecretaris meekomt, dan niet naast de bestuurder.
Maar… net als bij de vorm van de tafel doet de plaats aan die tafel er niet toe. De bereidheid om naar elkaar te willen luisteren en de argumenten van de ander te willen wegen zijn veel belangrijker. Bereid je als OR goed voor op het overleg met de bestuurder, maar óók in de grondhouding die de OR in dat overleg uitdraagt. Oplossingsgericht, bereidheid tot compromis als die te bereiken is e.d.