Duitse vakbondsbaas: “Er is in Europa te weinig aandacht voor arbeidsrechten”

Je begrijpt dat mijn interesse bovenmatig geprikkeld was toen ik deze kop las.  In het FD van 2 mei jl. welteverstaan. Zeker met de Europese verkiezingen in aantocht en de monsterscore van FvD bij de onlangs gehouden verkiezingen voor Provinciale Staten.  Ze scoorden daar met uitspraken als ’de ‘boreale samenleving’ en ‘de uil van Minerva’.

De kern van het betoog van Reiner Hoffmann, voorzitter van de Duitse vakbondsfederatie DGB, met 6 miljoen leden de grootste federatie van Europa, komt hierop neer: “Helaas stemmen vakbondsleden bovengemiddeld vaak op rechts”.

Mij valt dit (voor mij zorgelijke) verschijnsel de laatste jaren ook vaker op. Vroeger hield je je rechtse en/of populistische opvattingen als vakbondslid voor je. Nu wordt er openlijk over gepraat. Iedereen heeft een vrije keuze natuurlijk en prima dat erover gepraat kan worden. Maar waarom veranderen mensen van koers?

Hoffmann: “In deze tijden van snelle veranderingen voelen mensen een sociale breuk. Mensen zeggen: ‘een pensioen, ja maar alleen voor de Duitsers! Sociale zekerheid ja, maar alleen voor de Duitsers!’ Een zeer slechte zaak. Mensen hebben het gevoel dat ze hun controle verliezen door de impact van de globalisering, het handelsbeleid en de digitalisering op hun werk. De meeste Duitsers geloven dat ze het zelf wel redden. Maar mensen hebben een haarfijn gevoel voor sociale rechtvaardigheid. Hoe ziet de toekomst eruit voor de kinderen en de kleinkinderen? “

Ik hoor ook vaak ontevredenheid als oorzaak om de politieke koers te veranderen. “Links krijgt het niet voor elkaar om daadwerkelijk een vuist te maken”. Als ik vraag wat ze er zelf concreet aan doen om die ontevredenheid om te zetten in een bijdrage voor de maatschappij, blijft het vaak stil. Ook ík moet mijn hand in eigen boezem steken. Ik kom ook niet veel verder dan te zeggen dat ik in mijn vrije tijd ook aan medezeggenschapsbevordering doe, maar of dat nu een daadwerkelijk  substantiële bijdrage is aan een betere maatschappij?

Hoffmann: “De AfD buit in Duitsland deze zorgen vakkundig uit, zoals de populisten in Engeland, Frankrijk en Nederland dat ook doen. Maar oplossingen hebben ze niet”

Werknemersbescherming als oplossing

De oplossing van Hoffmann tegen de groeiende onzekerheid onder burgers en het opkomende populisme is meer werknemersbescherming. Het onderzoek naar de verandering onder politieke voorkeuren waaruit Hofmann put, geeft aan dat mensen die werken onder “beschermde arbeidsverhoudingen” minder vaak rechts stemmen. “We hebben het over beroepen waarvoor cao’s worden afgesloten en die een goed georganiseerde medezeggenschap hebben. Bedrijven met ’cao’s gedragen zich netter en hebben meer oog voor gelijke betaling van mannen en vrouwen”.

Generatie verweesde dagloners groeit

Platforms zoals Amazon en Uber, die veel flexwerkers inzetten hebben lak aan werknemersrechten volgens Hoffmann. Hij vreest voor “een generatie van verweesde digitale dagloners”. Het versterken in Europa van collectieve loononderhandelingen acht Hoffman zelfs belangrijker dan een Europees minimumloon. “In Duitsland daalde het percentage van werknemers met een cao van 60 naar 50%. In Griekenland heeft nog maar een slordige 20% een cao. In Scandinavische landen hebben tot 90% van de werknemers cao’s. Ze hebben geen minimumloon nodig omdat fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden hen beschermen”

Met de Europese verkiezingen in aantocht zegt Hoffman dat er te weinig aandacht is voor de arbeidsrechten. De individuele lidstaten gaan echter over sociaal beleid, lonen en uitkeringen. “Europa kan en moet wel minimumnormen stellen. We hadden ooit een Europa van werknemers. Helaas kwamen we de afgelopen twintig jaar tot stilstand. EU-verdragen waarborgen het recht op collectieve onderhandelingen tussen bonden en werkgevers en de EU introduceerde in de jaren 80 vooruitstrevende wetgeving voor veiligheid en gezondheid op het werk”

Meermalen opgewarmd, verpieterd bordje linksistische mens en maatschappijvisie uit de magnetron

Het betoog van Hofmann is mij uit het hart gegrepen, maar is hij, zoals zo veel van zijn generatiegenoten waaronder ikzelf, geen roepende in de woestijn? Is het geen kwestie van een meermalen opgewarmd, verpieterd bordje linksistische mens en maatschappijvisie uit de magnetron? Ik ben niet erg hoopvol gestemd.

In de Volkskrant stond dat de Nederlandse kiezer in het duister tast als het de komende Europese verkiezingen betreft. Drie weken voor de verkiezingen zijn de lijsttrekkers van de partijen nog vrijwel onbekend. Alleen van PvdA “spitzenkandidat” Frans Timmermans weet de meerderheid van de kiezers wie hij is. Bijzonder is dat 10% van de VVD-stemmers denkt dat Timmermans hun man is, waarmee de PvdA’er op dezelfde plek staat als de Nederlandse lijsttrekker Malik Azmani. Ook opmerkelijk: 3 procent van de GroenLinksstemmers meent dat PVV’er de Graaff hun voorman is, aldus het artikel uit de Volkskrant.

Onderzoeksbureau I&O Research voorspelt voor Nederland een nek-aan-nekrace tussen de VVD en Forum voor Democratie over wie de meeste zetels in het Europees parlement wint. Het zijn ‘opkomstverkiezingen’, ’de partij die er het best in slaagt haar achterban naar de stembus te krijgen kan goede zakendoen’.

Als het aan de Tweede Kamer ligt, geeft de Europese Unie haar integratiedoelstelling zo spoedig mogelijk op. Vorige week stemden 105 Kamerleden voor een motie om het streven naar een ‘steeds hechter verband van Europese volkeren’ uit het verdrag van Lissabon te schrappen. Een kwestie van symboolpolitiek, want Nederland kan dit niet bewerkstelligen. Wel een middel om vanuit de Kamer aan Nederland een eurokritische houding te laten zien om zo de eurosceptische FvD wind uit de zeilen te nemen. Maar of het genoeg is?

Als rechtgeaarde salonsocialist weet ik echter wat mij te doen staat. Gewoon links gaan stemmen en kijken of ik tijd kan (en wil) vrijmaken voor een daadwerkelijke bijdrage aan betere, eerlijkere en rechtvaardigere maatschappij. Daarbij heb ik de mazzel dat mijn werk daar in mijn opvatting alvast toe bijdraagt.