Feedback versus obsoletie: begin van het einde?
De cursus is afgerond. Aan het eind van elk dagdeel even kort teruggeblikt, iedereen was tevreden, zeiden ze en op de goede weg. Maar de gemaakte opmerkingen/verbeterpunten door 2 personen op het evaluatieformulier priemen op het scherm waardoor de gegeven cursus toch niet als geheel succesvol aanvoelt. Bovendien ’vind ik wat’ van de gemaakte opmerkingen. Herkenbaar?
Cursusevaluatie
In cursusland is het feedback geven tot gemeengoed geworden. Zowel mondeling als schriftelijk, zowel op naam als anoniem. Dit met als doel om ‘beter te worden, beter aan te sluiten bij behoeften en daardoor betere kwaliteit te leveren’. Niks mis mee natuurlijk. Maar wat is ‘beter’ in dit geval?
Obsoletie
Hoe ouder je wordt, hoe meer je slijt. Wijlen Prof. Jo Thijssen introduceerde voor mij het begrip obsoletie (slijtage). Je hebt kortweg drie vormen van obsoletie:
- Technische (lichamelijke) obsoletie; bijvoorbeeld een stratenmaker krijgt last van zijn knieën;
- Economische obsoletie: je kwaliteiten worden niet meer gevraagd; bijvoorbeeld sheets maken voor een overheadprojector;
- Perspectivische obsoletie: ‘je weet hoe de hazen lopen, hebt het allemaal al eens meegemaakt’. Je hebt duidelijke opvattingen over je beroepsuitoefening en omringt je met mensen die hetzelfde denken als jij. Als een soort afdekkend/beschermend konvooi.
Toelaten vanuit emotieregulatie: een grote klus.
Deze laatste vorm is het belangrijkste in relatie tot het krijgen van feedback. Sta je er nog wel voor open? Laat je de gemaakte opmerkingen toe? Ik merk dat ik het meer dan lastig vindt. Het rustig, van een afstand, overdenken van de voors en tegens van de gemaakte opmerkingen. Deze manier van handelen lijkt vanzelfsprekend maar ik vind het nog een hele kunst jezelf stelselmatig en oprecht te bevragen. Afstand nemen is gemakkelijker gezegd dan gedaan. ‘Emotieregulatie’ wordt dit genoemd. Is dit het nog waard? ‘Gallen op de situatie’ dat wil zeggen ‘de ander’ lucht veel sneller en gemakkelijker op.
Valkuilen; herkennen, erkennen en handelen
Mijn grootste valkuil is om te gaan piekeren. Bij piekeren hop je van de ene naar de andere gedachte, zonder echt na te denken. Je houdt het bij jezelf, baalt van jezelf en denkt in cirkeltjes. Je zou zeggen als je vaker feedback krijgt, roept dit vast minder sterke reacties op. Dat klopt aan de ene kant, aan de andere kant wil je het wel voor iedereen goed doen. Een andere valkuil is defensief reageren, jezelf voorhouden dat deze kritiek je niet verder helpt. Probeer eerst de kritiek te begrijpen, de kern samen te vatten en dan pas de afweging te maken wat je ermee kunt en wilt. (Dat laatste is minimaal zo belangrijk: ‘niet willen onderzoeken’ staat gelijk aan perspectivische obsoletie)
Mijn motto: ‘nog ouder dan ‘mezelf’’
Aan de andere kant, feedback is belangrijk, je moet er wat mee doen, maar het moet je niet regeren. Ik koester mijn perspectivische obsoletie. Louter uitgaan van je eigen bewuste zelf is het begin van het einde als cursusleider, maar ik hoop het nog een aantal jaar vol te houden want wat is ‘louter’?
Met je kop in de hoogte;
Je neus in de wind;
En lap aan je laars;
Hoe een ander het vindt;
Houd een hart vol warmte;
En van liefde in je borst;
Maar wees op je vierkante meter een vorst;
Wat je zoekt kan geen ander je geven;
Mens durf te leven.
Dirk Witte