Je kunt geen kat leren blaffen
Het is een waarheid als een koe, katten blaffen nooit. Hoe hard ik het ook zou proberen het hen aan te leren. Nu houd ik absoluut niet van katten, mijn inzet om dat te proberen is daarom twijfelachtig. Mijn opvoeding als zoon van een kanariekweker zal daar ongetwijfeld debet aan zijn. Dat is een deel van de verklaring, maar niet de realiteit.
Verwachtingen van de ander
Bovenstaande geldt ook voor het overleg tussen OR en bestuurder. Soms verloopt dit overleg soepel, soms minder. In het napraten over het overleg komt vaak naar voren wat ‘de andere partij’, lees ‘overlegpartner’, zou moeten doen om het overleg te vergemakkelijken. De vraag is hoe reëel deze verwachtingen zijn. Kun je dat echt van de ander verwachten of is het een mission impossible? Verwachtingen komen meestal voort uit verklaringen (daarom…) en leiden tot standpunten (Het is…, ik vind…).
Verwachtingen delen
De eerste stap is om wederzijdse verwachtingen op basis van belangen te delen. Wat bindt jullie? Wat zijn criteria waaraan een oplossing zou moeten voldoen? Van belang is om deze, deels verschillende belangen en criteria, van elkaar te herkennen, verkennen en te erkennen. Ze mogen er allemaal zijn.
Win-win voor beide overlegpartners
De tweede stap is om na te denken hoe je de belangen van de bestuurder zou kunnen dienen zonder je eigen belangen tekort te doen. Wat is daarvoor nodig? Blijf weg van de oplossingen. Over oplossingen verschillen meningen vaak, snel en soms hevig. Zeker als je de eerste handeling verwacht van ‘de andere partij’. Over belangen en criteria ontstaat veel minder gemakkelijk discussie.
Samen toewerken naar een oplossing
De derde stap is om in gezamenlijk overleg de criteria te verkennen om op die manier samen toe te werken naar een oplossing die zoveel mogelijk belangen dient. Neem daarbij het volgende in gedachten:
- Wees open, niet bang zijn om te vertellen wat je vindt en voelt;
- Sta stil bij wat er (al) goed gaat;
- Wees nieuwsgierig: kijk zo onbevooroordeeld mogelijk naar wat de ander te bieden heeft;
- Wees aardig, maar ook echt: ga niet pleasen.