Jíj bent een OR!

De OR vertegenwoordigt de collega’s natuurlijk…! Is het werkelijk zó eenvoudig? In met name productiebedrijven zijn er de afgelopen tijd ontwikkelingen die dat vertegenwoordigen een stuk lastiger, minder eenvoudig maken. Bijvoorbeeld doordat er collega’s zijn met wie je niet gemakkelijk kunt communiceren. Ze spreken letterlijk een andere taal. Soms een beetje Engels en soms spreek jij dat ook. Dat is niet het enige. Wat jij/wij ‘normaal’ vinden blijkt niet meer te zijn dan onze gewoonte. Dat is op zich niet slecht hoor, maar dus niet zo vanzelfsprekend zoals blijkt.

Meer dan salaris

Een van die gewoonten is dat we meer verwachten van werk dat alleen een salaris. Voor veel van onze niet Nederlandse collega’s is dat niet zo. Zij komen vooral werken (liefst veel uren) voor geld. Dus ook ongemakkelijke uren, lees toeslagen. Niks mis mee, en goed te begrijpen. En het komt ons regelmatig goed uit.

Vakbondslidmaatschap

De Arbeidstijdenwet en Arbowetgeving blijven natuurlijk gewoon van toepassing. Niet moeilijk doen dus?! En dan… passen de belangen van deze collega’s eigenlijk wel in de cao? Hebben vakbonden eigenlijk wel leden, contacten onder/met deze groep collega’s? Ik vraag me dat heel regelmatig af. Eerlijk gezegd denk ik dus van niet.

Werknemers vertegenwoordigen

Hoe zit het trouwens met vakbonden en met de andere niet inhuurkrachten in jouw bedrijf? Mijn indruk is dat het vaak over de looneisen gaat en niet meer dan dat. Bij de uitwerking van wat wel of niet zwaar werk is, en er dus eerder-stoppen-met-werken-afspraken gemaakt kunnen worden ben ik met regelmaat verbaasd en geïrriteerd over de beperkte kennis van bondsbestuurders over de bedrijven waarvan zij de werknemersbelangen vertegenwoordigen. Ik vind dat zorgelijk en ik denk dat dat het vertrouwen in de vertegenwoordiging van de belangen minstens ondermijnd. Dat vind ik trouwens ook van andere vertegenwoordigingen, zoals politieke partijen. Maar breek me de bek niet open daarover.

In mijn ogen hebben bonden een rol in het maken van een perspectief voor hun leden en werknemers die onder de cao vallen. Natuurlijk een fatsoenlijke beloning, maar ook bijvoorbeeld de invloeden van AI, automatisering op kwaliteit en hoeveelheid werk in een sector of onderneming.

Van incident naar incident

Abstract? Nee hoor! Werk van bestaande, vaste medewerkers worden vervangen door een machientje, AI of een robot. Er zijn ook uitzendkrachten in datzelfde bedrijf. Praktijk: er wordt met boventallige medewerker ‘iets geregeld’ in de vorm van een vaststellingsovereenkomst (VSO) op individuele basis. Geen OR, geen vakbond en een verplichte geheimhouding over de afspraken uit de VSO. Weg arbeidsplaats. De uitzendkracht werkt gewoon door. Het klopt niet! En het is begrijpelijk. Niet van incident naar incident, maar op de onderhandelingstafel ermee van de OR of vakbond, vind ik!

Zo kán het niet

Niet dat ik tegen automatisering ben. Zeker niet, maar niet herplaatsen, niet bij- dan wel omscholen van vaste medewerkers die zo hun werk verliezen, dát vind ik niet kunnen. Ik heb nogal wat wetten aan mijn kant weet ik. Dit gaat echter niet allereerst om wetten, maar óók om fatsoen.
Ondernemingsraden zijn geen vakbonden, dat is een belangrijk onderscheid. Als het traditionele vakbondswerk er op de inhoud niet (meer) van komt, dan is er hoop ik nog een OR die zich bekommert om wat er in hun bedrijf met hun collega’s gebeurt. Het artikel 24-overleg bijvoorbeeld is een goede gelegenheid om dat aan te kaarten!

Lukas van Steveninck