Letter & geest
De WOR bestaat 75 jaar en dat is op 14 mei j.l. uitgebreid gevierd! Zo’n wet op leeftijd; is dat nog wel van deze tijd? En bij het werken met de WOR komt altijd de discussie over de letter van de wet en de geest van de wet naar boven.
Focus op de wet
Een OR-voorzitter vertelde me laatst dat ze bij de start van haar medezeggenschaploopbaan bij de eerste cursussen vooral de wettelijke regels had geleerd. Dat had tot gevolg dat ze in de praktijk doorlopend druk was met de vraag of wel aan de wet werd voldaan en alle bevoegdheden van de OR werden gerespecteerd. Totdat ze in de gaten kreeg dat de wet geen doel maar een middel is. Een middel om je te mogen bemoeien met de belangrijke besluiten die jouw eigen werk aangaan.
Letter
Elke wet dwingt min of meer om naar de letter te kijken, met daardoor het risico dat het vooral om de spelregels van de medezeggenschap gaat. Alle energie van de OR gaat dan zitten in het naleven van de wettelijke regels, vooral als het om het advies- of instemmingsrecht gaat. Wonderlijk genoeg nemen sommige ondernemingsraden het vervolgens niet zo nauw met de naleving van hun eigen OR-reglement. Bij tussentijdse vacatures worden creatieve oplossingen bedacht om maar niet verkiezingen te hoeven uitschrijven.
Maar in het spel van de medezeggenschap gaat niet om de spelregels, maar om de knikkers; het behalen van resultaat in het vertegenwoordigen van de achterban in het overleg met de bestuurder.
Geest
De WOR is dan ook geen doel, maar een middel om invloed te kunnen hebben op de plannen die er voor personeel en organisatie in de maak zijn. Daarbij komt het aan op gezonde verhoudingen tussen bestuurder en OR, zodat er vruchtbaar overleg mogelijk is en de OR als gelijkwaardige gesprekspartner een inhoudelijke bijdrage aan de plannen voor de toekomst kan geven. Naast de gezonde verhoudingen is de bijdrage die de OR aan de plannen kan leveren van belang. Het gaat om de inhoudelijke bijdrage over wat er anders moet, wat er zeker behouden moet blijven en onder welke voorwaarden er veranderingen worden doorgevoerd. Dat vraagt om een andere grondhouding van de OR; een OR die duidelijk is over hoe de raad tegen de plannen aankijkt en zelf ook voorstellen heeft om ze beter te maken. En die grondhouding is duidelijk anders dan de OR die alleen maar vragen en nog eens aanvullende vragen stelt en vervolgens ontevreden is en blijft met de gegeven antwoorden.
De actuele WOR
Wat mij betreft is de WOR nog helemaal van deze tijd. Natuurlijk zit er dor hout in de tekst en kunnen sommige bepalingen simpeler worden verwoord of helemaal worden geschrapt. De wet laat ruimte om een toetsende of controlerende OR te zijn of juist een proactieve mee-ontwikkelende OR. Het komt hierbij aan op de gezamenlijke visie van OR en bestuurder op de medezeggenschap. Zet dat eens op de agenda, zodat de geest van de WOR de leidraad voor de medezeggenschap vormt.