Polder opgebroken?

Met het (voorlopig?) stranden van het pensioenoverleg gaat er een nieuwe fase in nl. de zwartepietdiscussie. In tijden van Sinterklaas(drukte) sowieso een beladen onderwerp waardoor de emoties hoog oplopen.

De werkgeversdelegaties en de politiek haasten zich te zeggen dat het mislukken een gemiste kans is en dat de vakbeweging (en met name de door de SP gedomineerde FNV) niet over hun eigen schaduw wil en kan springen.

Voor deze analyse valt aan de ene kant veel te zeggen. Werkgeversvoorzitter Hans de Boer noemde de opstelling van de FNV onbegrijpelijk. Door de mislukking van het overleg dreigt in 2020 een massale korting en jarenlange bevriezing van pensioenen voor miljoenen ouderen en pensioenopbouw voor werkenden. De hervorming van het pensioenstelsel had dat volgens de Boer kunnen voorkomen. Nu is volgens hem de politiek aan zet. Wat in de polder niet gelukt is moet minister Koolmees dan maar met wetgeving tot stand brengen vindt hij.

Minister Koolmees aan zet?

Ook Koolmees was na het afbreken van het pensioenoverleg teleurgesteld. Hij stelde het volgende: “Dan (bij een akkoord WvS) was er indexatie mogelijk geweest, hadden we kortingen kunnen voorkomen en hadden we een oplossing kunnen verzinnen voor mensen die vlak voor hun pensioen zitten en niet meer kunnen”. Zowaar een mooi Sinterklaascadeau, bijna 7 miljard euro had Koolmees in de aanbieding (volgens hem)!

Aan de andere kant: Busker c.s. zijn ook niet gek. Zij willen rugdekking. Het ‘Jongeriusscenario‘ moet hoe dan ook voorkomen worden. Zij sneuvelde omdat zij in 2010 een voorgenomen pensioenakkoord verdedigde, Dat was de opmaat was tot veel interne broedertwisten binnen de FNV, waar men nu nog veel last van heeft. Daarom wil de vakbeweging steun van de oppositie (PvdA, GroenLinks en de SP). Het kabinet was niet blij met deze wens. Evenmin met de aanvullende eisen nl. tragere stijging AOW-leeftijd naar 67 jaar en een minder strakkere koppeling met de oplopende levensverwachting als de grens van 67 eenmaal is gepasseerd. In woorden had het kabinet daar alle begrip voor, maar het bleef bij een intentieverklaring zonder financiële dekking. Niet genoeg oordeelden de bonden, zonder financiële dekking is het namelijk een loze kreet. Zo kregen de bonden dus geen rugdekking.

Vakbonden de schuld?

De vakbonden zijn dan ook niet onder de indruk van de suggestie dat de vakbonden straks de schuld krijgen van eventuele kortingen als gevolg van het mislukken van het overleg. Het aanbod van het kabinet om kortingen via wetgeving te voorkomen gold alleen voor fondsen met een dekkingsgraad tussen de 100 en 104%. Dus wederom een splitsing tussen rijke en arme fondsen. Dit valt aan hun achterban niet uit te leggen, volgens Tuur Elzenga van de FNV. De CNV (via waarnemend voorzitter Arend van Wijngaarden) is het daarmee eens: “Voor de mensen die gekort zouden moeten worden is het natuurlijk heel vervelend, maar 1% korting is altijd niet meer dan 6 of 7 euro bruto. Het valt voor ons nog wel te verklaren dat we daarvoor niet door de knieën zijn gegaan”.
Ik heb wel een verlanglijstje voor Sinterklaas. Er staat maar één punt op. Alle wijze mensen weer opnieuw in het vergaderhok om te proberen eruit te komen.

Klassiek dilemma

Het is een klassiek dilemma; samen komen de polderaars er niet uit, maar zonder elkaar kunnen zij niets bereiken. In ieder geval niets dat op het beoogde draagvlak kan rekenen. Daarom zijn de onderhandelingspartners tot elkaar veroordeeld. Vroeg of laat zullen ze weer met elkaar om de tafel moeten. Daarbij dienen drie vernieuwingen besproken en zo nodig gefinancierd te worden, te weten:

1. Een nieuw contract, waarbij de hoogte van het contract afhankelijk wordt van de financiën van het fonds. Daardoor kunnen de uitkeringen sneller verhoogd en verlaagd worden. De rekenrentediscussie zou daar een hefboom bij kunnen zijn;
2. Iedereen betaalt voor zichzelf, jongeren voor jongeren en ouderen voor ouderen. De ouderen zouden dan gecompenseerd moeten worden voor hun eerdere afdracht aan de huidige gepensioneerden;
3. ZZP-ers óók in een pensioenfonds, als ze dat tenminste willen, Een opt out-regeling moet mogelijk zijn en blijven (ja, ja ik denk hierbij aan mezelf)

Die 7 miljard zal door het kabinet al wel ingeboekt zijn, maar er is meer nodig. “Hoor de wind waait door de bomen, makkers staakt uw wild geraas, het heerlijk avondje is (bijna)gekomen, het avondje van Sinterklaas…”

Ondanks de afgebroken onderhandelingen over een nieuw pensioenstelsel is de discussie nog volop gaande. Er moet echt wat veranderen, maar wie betaalt?