Waarom werknemers betere adviseurs zijn dan externe consultants

Onlangs las ik een artikel van Marianne Mazzucato; een Italiaans-Amerikaanse econoom, waarin ze betoogt dat de McKinseys en de Deloittes van deze wereld geen enkele expertise hebben in de werelden waarin zij adviezen verspreiden. Het zijn passanten die met behulp van generieke modellen organisaties adviseren bij complexe vraagstukken. Zulke adviezen, betoogt zij, schieten vaak hun doel voorbij.

De werknemer als consultant

Ik herken veel uit haar verhaal. Niet in de laatste plaats omdat ik zelf ook regelmatig als extern adviseur organisaties ondersteun… Hoewel externe expertise van toegevoegde waarde kan zijn voor betere beleid- en besluitvorming, vind ik dat organisaties te snel consultants in de arm nemen. Ze gaan dan te vaak voorbij aan de kennis die al in organisaties zit. Want is de beste adviseur niet iemand die middenin je organisatie staat en werkt? Werknemers kennen de organisatie immers van binnenuit. Ze begrijpen haar cultuur, geschiedenis, en processen als geen ander. Deze diepgaande kennis is onmisbaar bij het bieden van relevante adviezen. Daarbovenop voelen werknemers zich verbonden met de organisatie. Hun betrokkenheid zorgt voor een sterke en intrinsieke motivatie om problemen op te lossen en te streven naar verbetering. Werknemers begrijpen de organisatiecultuur en kunnen hun adviezen aanpassen aan wat echt werkt binnen de organisatie, waardoor implementatie soepeler verloopt. En, het betrekken van werknemers bij het adviseren draagt bij aan een cultuur van vertrouwen en gelijkwaardigheid, omdat werknemers zich gehoord en gerespecteerd voelen.

Perverse afhankelijkheden

In een tijd waarin werknemersparticipatie en gelijkwaardige arbeidsverhoudingen centraal staan, is het hoog tijd om de waardevolle rol van werknemers als adviseurs te omarmen. Externe consultants kunnen zeker waarde toevoegen maar creëren ook perverse afhankelijkheden, infantilisering van organisatie-eigen diensten en het structureel afwimpelen van verantwoordelijkheid. Daarom roep ik hierbij op om vooral gebruik te maken van de kennis en ervaring die al in organisaties zit. Werknemers hebben bij complexe organisatievraagstukken het goud in handen. Door hen actief te betrekken en bovenal serieus te bevragen ontvang je advies op maat van je organisatie.

Willem Hunfeld
Opleider/Adviseur